Amerika trekt zich terug uit Koerdisch Syrië, gevangen IS-strijders breken mogelijk uit

Volgens het Witte Huis zal Turkije ‘spoedig’ Noord-Syrië binnentrekken. Erdogan dreigt al ruim anderhalf jaar met een offensief in de Turkse grensregio, waar hij de Koerdische YPG-militie wil aanvallen, een belangrijk onderdeel van de SDF (Syrian Democratic Forces). 

Turkije ziet de Koerdische strijders als terroristen. Voor de Amerikanen en Europa was de Koerdische SDF de afgelopen jaren juist de belangrijkste westerse bondgenoot in Syrië in de strijd tegen IS, die daarom bescherming verdient. In dit dreigende conflict stonden de twee NAVO-landen sinds begin 2018 tegenover elkaar.

De aankondiging van Trump heeft directe gevolgen voor Europese landen waaronder Nederland, die IS-gevangenen hebben in kampen en detentiecentra in Koerdisch Syrië. De Amerikanen, tot nu toe eindverantwoordelijk voor de bewaking van de kampen, stoppen daar per direct mee. ‘Turkije zal vanaf nu verantwoordelijk zijn voor alle IS-strijders in het gebied dat de laatste twee jaar is veroverd.’

Volgens het Witte Huis is Europa de afgelopen maanden voldoende gewaarschuwd. ‘De Amerikaanse overheid heeft Frankrijk, Duitsland en andere Europese landen waar de gevangen IS-strijders vandaan komen gevraagd om ze terug te halen, maar ze wilden niet en weigerden. De Verenigde Staten gaan ze niet jarenlang vasthouden tegen hoge kosten voor de Amerikaanse belastingbetaler.’

Bescherming 

Onduidelijk is of de Amerikanen Syrië geheel zullen verlaten. Amerikaanse militairen zullen zich in elk geval niet ‘in de directe omgeving’ ophouden van de Turkse troepen. Al in december 2018 dreigde Trump dat hij het Amerikaanse leger zou terugtrekken uit Syrië. Die aankondiging werd later weer verzacht. Tot nu toe benadrukten de Amerikanen dat de Koerden westerse bescherming verdienen en waardering voor hun strijd tegen IS.

Erdogan beklaagde zich zaterdag dat een Amerikaans-Turks plan voor een ‘veilige zone’ langs de Syrische grens te langzaam verloopt. Door het instellen van deze veiligheidszone, waarbij de Amerikanen en Turken gezamenlijk militaire patrouilles uitvoerden, probeerden beide NAVO-landen de afgelopen weken oorlog te vermijden. Onderdeel van het plan was dat de Koerden zich moesten terugtrekken uit de strategisch gelegen grensstad Tel Abyad. In ruil daarvoor zouden de Koerden bescherming krijgen van de Amerikanen.

In een eerste verklaring op Twitter beklaagt de SDF zich over de plotselinge Amerikaanse koerswijziging. De recente terugtrekking van SDF-strijders uit de omgeving van Tel Abyad was ‘gebaseerd op ons vertrouwen in de Amerikaanse inspanningen’ en nu dreigt ‘een veiligheidsvacuüm als gevolg van deze afspraak’. De SDF wijst erop dat in Noord-Syrië nog duizenden IS-strijders rondlopen. De circa 90 duizend gevangen IS-verdachten en hun kinderen, onder wie duizenden buitenlanders, zullen volgens de Koerden uitbreken.