Ivoor kopen of verkopen

Sinds 28 maart 2019 worden er al geen EU-certificaten meer afgegeven voor ruw ivoor in Nederland. Misschien heeft u nog een EU-certificaat van voor die tijd. Alle eerder afgegeven EU-certificaten zijn niet meer geldig sinds 19 januari 2023. U kunt ruw ivoor niet meer kopen of verkopen met deze certificaten. Het maakt niet uit hoe oud dit ivoor is. Ook kunt u geen nieuwe EU-certificaten voor dit ivoor krijgen.

Heeft u onbewerkt ivoor? U mag dat voorwerp wel zelf houden als u dit legaal heeft verkregen. Of als u kunt aantonen dat u het ivoor al had voordat de genoemde regels golden. U mag het niet meer kopen, verkopen of op een andere manier overdragen. Wilt u van het voorwerp af? Breng het dan naar de inleverbak bij RVO in Den Haag (Prinses Beatrixlaan 2, 2595 AL Den Haag). Of stuur het naar ons op.

Ook voor bewerkt pre-conventie ivoor kunt u geen EU-certificaat meer krijgen. Daarnaast zijn alle EU-certificaten die vóór 19 januari 2022 zijn afgegeven niet meer geldig. Er is één belangrijke uitzondering: u kunt wel nog een EU-certificaat voor muziekinstrumenten aanvragen, waarin pre-conventie ivoor verwerkt is. Heeft u nog een oud EU-certificaat bij uw muziekinstrument van vóór 19 januari 2022? Vraag voordat u het muziekinstrument overdraagt of te koop aanbiedt een nieuw EU-certificaat aan en lever het oude certificaat in. Lees hoe u een EU-certificaat aanvraagt op Welk CITES-document heeft u nodig?

Gaat u antiek bewerkt olifantenivoor overdragen, kopen of verkopen? Hiervoor heeft u sinds 19 januari 2022 een EU-certificaat nodig. U heeft voor de aanvraag van uw EU-certificaat een aantal bewijzen nodig. Deze vindt u hieronder. Wilt u de regels nalezen? Bekijk het Richtsnoer voor de handel in ivoor.

Leeftijd ivoor aantonen

Vraagt u een EU-certificaat aan voor een antiek instrument met of van ivoor? Of voor een muziekinstrument met pre-conventie ivoor? Dan moet u aantonen dat het ivoor van vóór 3 maart 1947 (antiek) of 1 juli 1975 (pre-conventie) is. Antiek ivoor moet ook voor 3 maart 1947 zijn bewerkt of verwerkt in of tot een voorwerp. Er zijn meerdere manieren om de leeftijd aan te tonen, zoals bijvoorbeeld:

• Met een verklaring van een onafhankelijke deskundige (lees verderop meer over deze verklaring);
• Met een serienummer of ander merkteken dat verwijst naar een catalogus van een vaste tijd. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een serienummer in een piano of een zilvermerk dat vastzit aan een ivoren stuk. Of andere unieke merktekens op het ivoren stuk die horen bij een bepaald jaartal;
• Heeft u ivoor of een muziekinstrument met ivoor dat in de EU is geproduceerd? Dan kan een bevestiging van bijvoorbeeld de fabrikant of kunstenaar als bewijs gelden. Hierin staat wanneer het instrument of het voorwerp is geproduceerd of gemaakt.
• Ook kan een combinatie van verschillende bewijzen de leeftijd van het ivoor laten zien. U kunt daarvoor ook de stukken gebruiken die we hieronder noemen. Die stukken zeggen vaak ook wat over de leeftijd van het object.

Bewijzen dat u het ivoor legaal heeft verkregen

U moet niet alleen de leeftijd van het ivoor laten zien. U laat ook zien dat u het voorwerp volgens de wet heeft gekregen. Dit kunt u op de volgende manieren bewijzen:

• Is het object legaal ingevoerd van buiten de EU? Dit toont u aan met een door de douane afgetekende invoervergunning;
• Is het object legaal verkregen binnen de EU? Dit toont u aan door het volgende te laten zien:
  • Een geldig EU-certificaat. Let op: voor pre-conventie muziekinstrumenten waren vóór de nieuwe regels over ivoor al EU-certificaten nodig.
  • Heeft u antiek van vóór 1947 (inclusief muziekinstrumenten) in bezit gekregen voor 19 januari 2022? Dit toont u aan met andere bewijsstukken. Dit komt omdat een EU-certificaat eerder niet nodig was bij overdracht.

Golden de regels van CITES nog niet toen het voorwerp van of met ivoor in uw bezit kwam? U kunt dit aantonen door (een combinatie van) de volgende stukken te gebruiken: 

• een ontvangstbewijs of rekening;
• een akte van schenking of erfenisdocumenten, zoals een testament;
• oude foto’s van het ivoren artikel. Met een datum, herkenbaar persoon of op de plaats waar het vandaan komt;
• een oude jachtvergunning (of andere documenten die te maken hebben met jacht);
• verzekeringsdocumenten;
• brieven of oude openbare documenten. Bijvoorbeeld krantenartikelen of andere originele verslagen/publicaties die de herkomst van de voorwerpen met ivoor bewijzen;
• een bewijs van een eerder dienstverband op de locatie waar het ivoor vandaan komt. Bijvoorbeeld dat u in Afrika heeft gewerkt. Of kopieën van paspoortstempels;
• een getuigenverklaring/attest of ondertekende verklaring van de eigenaar;
• een bevestiging van een fabrikant of deskundige dat het instrument of voorwerp in een EU-lidstaat is geproduceerd;
• een geboorteakte, om te laten zien waar iemand geboren is. En dat diegene dus het voorwerp heeft meegenomen uit het geboorteland. Dit bewijs is handig als het antieke ivoor een erfstuk is. 

Soms kunt u niet volledig aantonen dat u een stuk al lang bezit. Probeer dan zoveel mogelijk bewijsstukken te verzamelen. Zorg ook voor een uitgebreide verklaring over hoe u het stuk heeft gekregen. Misschien heeft u ook andere bewijzen die deze verklaring kunnen versterken.

Het kan lastig zijn om te laten zien wat de leeftijd van uw ivoren voorwerp is. Of wanneer u het heeft verkregen. En elk stuk heeft weer een andere achtergrond en eigenschappen. Geven wij aan dat uw aanvraag nog niet volledig genoeg is? Dan krijgt u altijd nog de gelegenheid om uw aanvraag aan te vullen. Ook kunt u voordat u uw aanvraag indient informatie bij ons opvragen. Dan weet u beter waar u aan toe bent. 

In de verklaring van de deskundige staat informatie over het voorwerp van ivoor. Zorg dat de volgende informatie in het document staat:

• Een duidelijke omschrijving van het object. Ook wanneer het stuk uit meerdere onderdelen bestaat, maar als één geheel is beoordeeld (bijvoorbeeld een set schaakstukken of biljartballen). 
• Hoe de deskundige weet dat het voorwerp van olifantenivoor is gemaakt. En op basis van welke (morfologische) kenmerken hij dit weet.
• De verklaring dat het voorwerp antiek is.
• Het jaartal of de periode waarin het voorwerp gemaakt is.
• Een beschrijving op basis van welke kenmerken is vastgesteld dat het object antiek is. Dit kan door aan te geven uit welke kunststroom of tijdsperiode het object afkomstig is. Hierbij is een onderbouwing en analyse van de deskundige belangrijk. Deze moet kenmerken van het object bevatten die verwijzen naar een bepaalde periode. Laat de deskundige wel een aantal kenmerken noemen. En daarbij uitleggen waardoor hij weet dat dit uit een bepaalde tijd komt.
• Minimaal één foto van het voorwerp. Het voorwerp moet er precies zo uitzien als op de foto. Ook moet duidelijk zijn dat de foto bij de verklaring hoort. Bijvoorbeeld doordat er een referentienummer of een ander kenmerk op de foto staat.

De deskundige heeft kennis van ivoor. Hij bekijkt en onderzoekt het voorwerp. Zorg dat de volgende informatie in het document staat:

• De naam-, adres- en contactgegevens van de deskundige.
• Van welke beroepsvereniging de deskundige lid is. Of door welk orgaan of welke organisatie de deskundige is erkend. Heeft de deskundige een lidnummer? Zet dit in het document. Andere voorbeelden van organisaties zijn: musea, stichtingen, universiteiten of onderzoeksinstellingen.
• De datum waarop de deskundige het voorwerp heeft beoordeeld.
• De verklaring dat de deskundige het voorwerp fysiek heeft bekeken en onderzocht. Beoordelen vanaf een foto mag dus niet.
• Uitleg dat de deskundige de kennis heeft om het voorwerp te mogen beoordelen.
• De verklaring: ‘naar mijn beste weten naar waarheid opgesteld’. De deskundige ondertekent deze verklaring.

Nee. U kunt alleen een EU-certificaat aanvragen in het land waar het ivoren stuk is.

Nee. Met een verklaring van een deskundige bewijst u alleen dat een voorwerp antiek is. Met een EU-certificaat mag u een voorwerp overdragen.

Eerder mocht u met de verklaring van de deskundige ivoor overdragen. U had toen geen EU-certificaat nodig. Sinds 19 januari 2022 mag dit niet meer. Daarom vraagt u een EU-certificaat aan als u antieke ivoren voorwerpen overdraagt. U heeft de verklaring van een deskundige nog wel nodig om de  de antieke status van een voorwerp te bewijzen. Met dit bewijs vraagt u een EU-certificaat aan voor uw antieke ivoor.

Nee. U mag geen ivoren voorwerpen van na 3 maart 1947 verkopen. U mag het erfstuk wel houden en meenemen als u verhuist. Gaat u buiten de Europese Unie (EU) wonen? Vraag voor het voorwerp een uitvoer- en invoervergunning aan. Hierbij is het belangrijk dat u bewijst dat het een erfstuk is. Bijvoorbeeld met een testament.

Wilt u het stuk niet meer hebben? U kunt dit vrijwillig inleveren bij de inleverbak in ons gebouw in Den Haag. U mag het voorwerp ook opsturen. Onder het kopje Ivoor inleveren leest u hoe u dat doet.

Er zijn nog een paar EU-certificaten voor ivoren stukken van na 3 maart 1947. Sinds 19 januari 2023 zijn deze niet meer geldig. 

Nee. Wij zien erven niet als verhandelen. Het is wel belangrijk dat u bewijst dat u het voorwerp heeft geërfd. Dat doet u met een testament of een officiële verklaring van het familielid.

Ja, dat kan. U machtigt het veilinghuis. Zij vragen het EU-certificaat daarmee namens u aan. Uw persoonlijke gegevens komen op het EU-certificaat te staan. U blijft de officiële houder van het voorwerp ondanks dat het veilinghuis het voor u verkoopt. Het voorwerp mag pas in de verkoop als het veilinghuis het EU-certificaat heeft. 

Zorg ervoor dat het veilinghuis in zijn factuur naar u verwijst. Uw naam en het nummer van het EU-certificaat moeten in de factuur staan. Hiermee willen we onduidelijkheid over de legale overdracht voorkomen. Veel EU-certificaten voor ivoren voorwerpen zijn namelijk alleen geldig voor 1 overdracht.

We zien de overdracht van de officiële houder naar de nieuwe houder, via het veilinghuis, als één overdracht. Wilt u liever niet dat uw gegevens op het certificaat blijven staan, dan kan het veilinghuis deze vervangen. Dan staan de gegevens van het veilinghuis op het certificaat. 

Bovenstaande geldt in de gevallen dat het stuk in consignatie is bij het veilinghuis. Dit betekent dat het daar tijdelijk ligt opgeslagen. Koopt het veilinghuis, of tussenverkoper, het stuk eerst van u? Dan geldt dit wel als één overdracht en moet het veilinghuis/tussenverkoper altijd een nieuw EU-certificaat aanvragen als het opnieuw wordt verkocht.

Ja, dat kan. Maar alleen als het voorwerp al voor 19 januari 2022 buiten de EU was. En als u het heeft voor persoonlijk gebruik. U verkoopt het ivoren voorwerp dus niet.

Een voorwerp terughalen naar de EU? Vraag CITES in- en uitvoervergunningen aan. Ook bewijst u dat het voorwerp voor 19 januari 2022 al van u was. Dat doet u met bijvoorbeeld een aankoopbewijs.

Deze uitzondering geldt niet voor ruw ivoor. U kunt ruw ivoor dus niet naar de EU krijgen.

Ja. Zorg ervoor dat u zeker weet dat het andere ivoren voorwerp ook een antieke status heeft. Het is beter om het antieke ivoor te repareren met een niet-ivoren alternatief.