Terug naar de krant

Winnaars poëziewedstrijd

Leeslijst achtergrond
Leeslijst

Schrödingers kat, Gods dobbelstenen en Einsteins relativiteit. Dat zijn de thema’s die u, dichter, te binnen schieten als u denkt aan wetenschap. Van de ruim 600 gedichten die dichters optekenden en inzonden voor de Gedichtenwedstrijd van VWN (Vereniging voor Wetenschapsjournalistiek en -communicatie Nederland), waren er opvallend veel gewijd aan quantummechanica en relativiteit. Logisch ook: deze inzichten uit de natuurkunde zijn ook na honderd jaar poëtisch verbluffend. Ga snel als licht en verstil in tijd. Ga er maar aan staan als dichter!

De dertig beste gedichten zijn beoordeeld door een vakjury bestaande uit Anna Enquist, Ionica Smeets, Edward van de Vendel en Marlies ter Voorde. Ze besloten in deze eerste editie twee eerste prijzen toe te kennen. De derde prijs is voor het gedicht ‘Wederopstanding’, door Dick Schlüter. „Het hele gedicht is een liefdesverklaring aan zowel het werk als de vergankelijkheid”, schrijft de jury in haar rapport. Door concrete beelden zag de jury de opgraving voor zich.

Dan de twee winnaars. Het gedicht ‘Overview-effect’ van Gerda Posthumus is volgens de jury een gedicht dat je moet ondergaan. „Als vanzelf komt er tijdens het lezen een bepaalde duizeligheid in je hoofd”, schrijft de jury. „Pas in de laatste regel wordt duidelijk waar de titel reeds naar vooruitwees: de verliefdheid of nederigheid die astronauten bekruipt als ze naar onze eigen planeet kijken.”

De andere eerste prijs is voor M. den Blanken, voor het gedicht ‘Alles is mogelijk’. Vooral het vakmanschap viel de jury op. Die bleek uit „onder meer uit de vorm, uit de aflopende regellengte en uit het kunstig gekruiste rijm, overal bestaand uit a-klanken.” En ook de relativerende boodschap kon de jury waarderen. Want wetenschap en poëzie mogen serieuze zaken zijn, uiteindelijk is ook kennis relatief.

Wederopstanding

Er mocht worden gegraven
naar ingevallen schedelblikken, littekens
van pusbuilen, steekwonden uit oorlogen.
Er mocht worden gezeefd om munten
en wat al niet te rapen uit dat versleten,
weggesmeten, Godverlaten bodemarchief.
Rond de Plechelmuskerk liggen de knekels,
na het wormen, in gewijde dikke lagen
te verkleuren, te vervagen.
Nu het opgraven van de diggels is gedaan,
worden de naamlozen gewassen,
de knoken gemeten, de tanden geteld.
Genummerden, wezenloos op een tafel.
Klaar om in een wetenschappelijk bestaan
alsnog weer een tijd mee te gaan.

Dick Schlüter

 

Alles is mogelijk

Stel, je tilt je brein met beide handen uit je hersenpan.
Vochtig glanzend ligt het op het tafelblad,
zorgvuldig strijk je alle kronkels glad.
Dan, als was het op een sterrenkaart,
wijs je stom een vonkend vlekje aan.
Het is alsof je naar de hemel staart,
het volgt een mooie ronde baan.
‘En dat was kennis’, zeg je dan.

M. den Blanken

 

Overview-effect

neem een denkbare ruimte in je hoofd
vul deze met een ervaring aan gewichtloosheid
bijvoorbeeld de lucht uit je longen na vijfentwintig meter
onder water schoolslag toen je boven kwam
blaas een denkbeeldige dampkring om deze ruimte
zodat het een bolletje wordt in je hoofd, een bolletje
gevuld met lucht uit je longen na vijfentwintig meter
onder water schoolslag toen je boven kwam
bij iedere zucht beweegt het bolletje door je hoofd
en vult zich met een ervaring aan gewichtloosheid
toen je boven kwam met je handen op de rand van het universum
steunde, jij jezelf omhoogtilde aan het meest kwetsbare
in je hoofd: de gedachte dat je een bewoner bent van de aarde.

Gerda Posthumus
Een versie van dit artikel verscheen ook in NRC Handelsblad van 5 februari 2022.

Mail de redactie

Ziet u een taalfout of een feitelijke onjuistheid?

U kunt ons met dit formulier daarover informeren, dat stellen wij zeer op prijs. Berichten over andere zaken dan taalfouten of feitelijke onjuistheden worden niet gelezen.

Maximaal 120 woorden a.u.b.
Vul je naam in