Regels voor bezoek verpleeghuis verwarrend en frustrerend

Na elf weken zag Rita Mohamed Radja (66) haar moeder weer. Ze mocht drie kwartier naar binnen in het Haagse verpleeghuis. De kamer van haar moeder rook vies. „Er lag een banaan te rotten. Ze had een wond op haar been en overal jeuk. Ze krabde en krabde. Ik heb haar snel helemaal ingesmeerd met olie. Normaal douche ik haar twee keer per week en maak ik de wc schoon. Maar ik mocht natuurlijk elf weken niet komen. Het personeel had het druk.”

Nu de cafés en middelbare scholen sinds 1 juni weer open zijn, vinden veel naasten het onverdraaglijk dat hun partner of ouders wegens de coronamaatregelen nog opgesloten zitten in het verpleeghuis. Sinds vorige week mogen de bewoners één bezoeker ontvangen, één keer per week, mits niemand in dat verpleeghuis besmet is. Vanaf 15 juni mag die bezoeker twee keer per week komen.

Een 89-jarige man uit Schagen was donderdag om zes uur ’s ochtends een stukje gaan fietsen. Niemand te bekennen buiten. Hij móest er weer even uit – tot de coronamaatregelen fietste hij iedere dag 25 kilometer. Hij is zelf gezond en woont in het verpleeghuis omdat zijn vrouw dement was. Eenmaal terug in het verpleeghuis, na de fietstocht, kreeg hij te horen dat hij twee weken zijn kamer niet uit mag. Zijn dochter, boos, benaderde het Noordhollands Dagblad.

Diezelfde dag protesteerden in Rotterdam ook dertig kinderen, kleinkinderen en naasten van bewoners van verpleeghuis Akropolis met spandoeken: ‘Humanitas (menselijkheid?) Meerdere keren bezoek Nu!’

Er worden nu dagelijks mensenrechten geschonden, zegt jurist en onderzoeker in de ouderenzorg Brenda Frederiks van Amsterdam UMC. „Ik kan er niks anders van maken. Er is geen enkele reden meer om oude mensen tegen hun wil op te sluiten. Alles is opengegaan buiten de instellingen. Als er bewoners of personeelsleden besmet zijn met corona in een verpleeghuis dan is dit strenge beleid nog wel te begrijpen. Maar in de vele verpleeghuizen waar niemand besmet is, is dit niet meer te verdedigen.”

In Nederland leven 110.000 ouderen in een verpleeghuis, van wie er zo’n 10.000 besmet zijn geraakt met corona – hoofdzakelijk in de zuidelijke provincies. Maar de sluiting sinds 20 maart gold, net als de hele lockdown, in het hele land.

Veel verpleeghuizen, zegt jurist Frederiks, vinden de versoepeling ingewikkeld en verschuilen zich nu achter de wet ‘publieke gezondheid’, die de lockdown mogelijk maakte.

Leven voor de kinderen

De moeder van Magda Klyn (72) in Broek in Waterland is honderd jaar en leeft voor haar kinderen. „Ze is helder van geest maar heel oud. Slecht ter been, afhankelijk. Normaal gaan mijn zus en ik twee keer per dag naar haar toe. Koffiedrinken, boodschappen brengen. De hele coronatijd konden we slechts twee keer per week met haar facetimen. En dat begreep ze niet zo goed. Ze dacht dat we op de televisie waren.”

Het verpleeghuis is volgens Klyn heel streng – er mag sinds een week één persoon bij, haar zus, en niemand anders. Volgende week mag haar zus twee keer komen, maar alleen haar zus. Magda moet ervan huilen. „Mijn moeder stond altijd klaar voor haar kinderen. Als wij vroeger op vakantie gingen, maakte zij ons hele huis schoon met mijn vader. Als we thuiskwamen, stond er een bos bloemen op tafel. En nu leefde ze voor de kleinkinderen. Maar die mag ze niet zien. Ze wil nu eigenlijk niet meer. We worden gek van de maatregelen.”

Klyn heeft brieven geschreven aan de klachtencommissie van het verpleeghuis, de cliëntenraad, het management, VWS, de NOS. „Iedereen vindt het heel schrijnend maar ze zeggen niets te kunnen doen.”

Pijnlijk, vinden Klyn en haar zus, is dat personeelsleden telkens zonder mondkapje naast hun moeder zaten tijdens het beeldbellen, om haar te helpen. „En wíj mogen niet naar binnen. Terwijl zij ook naar huis gaan naar het gezin en naar de supermarkt en dus ook besmet kunnen raken.”

Willekeur

Er is sprake van willekeur, zegt jurist Frederiks. „Het ene verpleeghuis is strenger dan het andere.” Bovendien is er in álle verpleeghuizen elf weken lang geen toezicht geweest. Frederiks: „De inspectie keek mee ‘op afstand’, de familie mocht niet naar binnen.”

Gab van der Lest uit Doetinchem en haar zus beklagen zich ook over het lot van hun moeder (86) die lijdt aan de ziekte van Alzheimer. Ze wil altijd buiten lopen en had daarvoor vier vrijwilligers die haar hielpen. Maar dat mag niet van het verpleeghuis in Zeist waar ze woont. Van der Lest: „Vorige week mocht mijn zus eindelijk bij mijn moeder komen. Het personeel zei dat ze een beetje agressief is. Ze zeggen: ‘ga zitten’ en dan gaat ze toch staan. Dan duwen ze haar terug in haar stoel. Ze ís niet agressief, maar ze wil lopen. Dat heeft ze altijd gedaan, dat past bij haar.” Komende week gaat haar zus met hun moeder naar buiten.

Een van de geïnterviewden zegt dat ze burgerlijk ongehoorzaam gaat zijn. Zodra haar moeder weer een ommetje mag maken, buiten, met de vaste bezoeker, zal zij zich verstoppen om de hoek en zich dan bij hen voegen.