Proactieve zorgplanning

“Dit is een gesprek dat je moet blijven voeren”

Met de hond blijven wandelen, zo lang mogelijk leven of een levenseinde zonder pijn. Als u weet wat u belangrijk vindt, praat u een stuk makkelijker met uw zorgverleners en naasten. Bovendien is het de basis voor de zorg die u straks krijgt. Stel praten over wat er voor u toe doet dus niet uit tot later, maar leg nu vast wat ‘kwaliteit van leven’ voor u betekent.

Passende zorg wordt steeds belangrijker. Het kan de kwaliteit van de zorg verbeteren en tegelijk bijdragen aan het tegengaan van personeelstekorten. Passende zorg houdt in dat de zorg wordt afgestemd op de individuele behoeften en voorkeuren van de patiënt. Dat gaat verder dan alleen medische behandelingen; er wordt ook gekeken naar sociale, emotionele en praktische aspecten van zorg. Gepersonaliseerde zorg heeft als grootste voordeel dat zorgontvangers meer autonomie en betrokkenheid ervaren.

Proactieve zorgplanning

Proactieve zorgplanning speelt een grote rol in passende zorg. Maar wat betekent dat nou precies? Proactieve zorgplanning is een continu en dynamisch proces van gesprekken over levensdoelen en keuzes en welke zorg daar nu én in de toekomst bij past. Deze gesprekken kun je voeren met familie en naasten, maar het is belangrijk dat ook zorgverleners op de hoogte zijn van uw levensdoelen. Want om goede en passende medische zorg aan te bieden, is het belangrijk dat zij weten wat u wel en juist niet wilt. Zorg kan zo afgestemd worden op uw persoonlijke wensen, waarden en behoeften. Welke dat ook zijn. Als u bijvoorbeeld veel geluk haalt uit pianospelen of lezen, of mobiel zijn voor u belangrijk is, passen bepaalde medicijnen en behandelingen niet bij hoe u graag wilt leven. Hoe beter een behandelaar de patiënt kent, hoe beter de zorg kan worden afgestemd.

Ga en blijf in gesprek

“Proactieve zorg wordt vaak geassocieerd met palliatieve zorg of beslissingen bij levensbedreigende situaties”, legt Henk Jan Schuijt uit. Hij is hoofdonderzoeker in het St.
Antonius Ziekenhuis. “Maar in tegenstelling tot palliatieve zorg, gaat proactieve zorgplanning niet over ziekte of dood, maar over leven. Of leven met een ziekte. Proactieve zorgplanning begint met bewustwording. Waar geniet ik van? Wat of wie is belangrijk voor mij? Wat wil ik echt niet missen? Dat gaat niet over één gesprek. Het is een dynamisch proces waarvan de uitkomsten per levensfase kunnen veranderen. Het is daarom belangrijk om je doelen en wensen te documenteren en te blijven bespreken met je behandelaar.“

Paulieke Oosterwijk | Proactieve zorgplanning | Dossier Toekomstige Zorg

Ieder mens is anders

Paulieke Oosterwijk werkt als arts-onderzoeker traumachirurgie in het St. Antonius Ziekenhuis en promoveert daar ook op het onderwerp proactieve zorgplanning. “Er zijn steeds meer mogelijkheden wat betreft de zorg die je kunt ontvangen. En ieder mens is anders. Dus wat
mensen verwachten van toekomstige zorg, verschilt heel erg. Pas als helder is wat belangrijk is in je leven, kun je de stap maken naar ‘wat-als scenario’s’. Denk aan: wat als ik mijn heup breek, wat als ik gereanimeerd moet worden, wat als ik een longontsteking krijg?”

Schuijt: “Dat zijn vaak niet zulke leuke onderwerpen, maar het is wel belangrijk om erbij stil te staan. Als je in het ziekenhuis belandt met een acuut probleem en er snel gehandeld moet worden, wil je niet nog over dat soort zaken moeten nadenken. Dan loop je achter de feiten aan. Het is heel moeilijk om zulke gesprekken te voeren als er sprake is van tijdsdruk, pijn of verwardheid. En als iemand buiten bewustzijn is, is het extra belangrijk dat de zorgverlener of naasten weten wat de wensen zijn.”

“Passende zorg gaat verder dan medische handelingen”

Hoe leg je je wensen vast?

Als u eenmaal weet wat voor u belangrijk is in het leven, leg het dan vast. Dat kan op verschillende manieren. Zowel bij uw huisarts en in het ziekenhuis zijn er formulieren die u kunt invullen. Er zijn ook mensen die een boekje met hun wensen bij zich hebben. Ook zijn er mensen die hun levensdoelen laten vastleggen bij de notaris. “Een notaris kan heel veel dingen vastleggen, maar voor proactieve zorgplanning is een notaris niet de juiste persoon”, waarschuwt Schuijt. “Want als je midden in de nacht op de spoedeisende hulp belandt, neemt die notaris niet op. Bovendien is een notaris geen zorgverlener. Als het gaat over het inrichten van zorg leg je dat vast bij een zorgverlener, zoals je behandelend arts.” Maar wat nou als ik alles heb vastgelegd bij het ziekenhuis waar ik onder behandeling ben, en onverwachts in een ander ziekenhuis terechtkom? “We zijn hard bezig om het beter te structureren, maar tot die tijd is het dus belangrijk dat je zelf ook zo’n documentatie hebt of meeneemt”, adviseert Schuijt.

Het is nooit te vroeg

“Kwetsbare mensen denken vaker na over hun levenseinde of wat-als scenario’s, maar het is nooit te vroeg om na te denken over wat belangrijk is in het leven en welke zorg daarbij past”, aldus Oosterwijk. “Let er wel op dat het een dynamisch proces is. Het gaat niet om één gesprek. En als je het eenmaal vastgelegd hebt, is het dus niet voor de rest van je leven klaar. Want je wensen veranderen per levensfase. Het is een gesprek dat je blijft voeren.”

Goed voorbereid op toekomstige zorg

Dit artikel is het derde in een reeks over de Nederlandse gezondheidszorg. Hiermee willen we u informeren en bewust maken van het belang van goede voorbereiding op toekomstige zorg. Zodat u belangrijke beslissingen op basis van de juiste informatie kunt nemen, wanneer dat nodig is.

Eerder in deze reeks

Nog te verschijnen artikelen in deze reeks: