Terug naar de krant

Wilders en Baudet groot op sociale media dankzij harde kern van fans

Leeslijst achtergrond

Verkiezingscampagne De berichten van Geert Wilders (PVV) en Thierry Baudet (FVD) worden op sociale media veel vaker gedeeld dan die van andere politici. Het is vooral een vaste ‘fanbase’ die de berichten doorstuurt.

Leeslijst

3.606 tweets, 986 berichten op Facebook en 363 plaatjes op Instagram. Dat is de oogst van zes maanden sociale media van Geert Wilders (PVV) en Thierry Baudet (FVD), de twee grootste lijsttrekkers aan de rechterflank. Het uithangbord van politici op sociale media is tijdens deze lockdown belangrijker dan in eerdere verkiezingscampagnes, omdat ze op straat nauwelijks campagne kunnen voeren.

Onderzoekers van de Vrije Universiteit Amsterdam (VU) onderzochten het online gedrag en bereik van Wilders en Baudet. Vergeleken met andere lijsttrekkers doen de twee radicaal-rechtse politici het goed op sociale media, zien de academici. De politiek leider van de PVV verzamelde in de afgelopen zes maanden twee miljoen likes op Facebook, schrijft onderzoeker Andreu Casas, universitair docent politieke communicatie aan de VU. „Wilders is de absolute topper op sociale media”, zegt Mariken van der Velden, collega van Casas en coördinator van het onderzoek.

Alleen Jesse Klaver (GroenLinks) en het premiersaccount van Mark Rutte (VVD) hebben een vergelijkbaar aantal volgers op de verschillende kanalen, maar die krijgen aanzienlijk minder likes, shares en retweets dan Wilders en Baudet. Met één uitzondering: Rutte heeft het grootste bereik op Instagram. Sinds het begin van de coronacrisis is zijn publiek daar hard gegroeid.

Harde kern

Grofweg 10 procent van de volgers van Wilders en Baudet blijkt verantwoordelijk voor de helft van die re-tweets – steeds dezelfde harde kern. Als Wilders een tweet stuurt, wordt die gemiddeld door drieduizend mensen gedeeld, bij Baudet is dat 1.725 keer. Dat is opmerkelijk vaak, want „de meeste mensen delen bijna geen berichten”, zegt Van der Velden. Bij Rutte en Klaver is de groep fanatieke fans kleiner, laat Casas zien.

De ‘fanbase’ van Wilders en Baudet is geneigd bepaalde onderwerpen vaker te delen. Bij Wilders is geweld een populair onderwerp, zoals zijn waarschuwingen voor islamterreur, bij Baudet corona. De accounts die tweets van Wilders en Baudet opnieuw delen, hebben vaak net als de politici zelf een radicaal-rechts signatuur.

Dat een bericht vaak gedeeld wordt, betekent overigens niet dat veel mensen het ermee eens zijn. Het komt ook vaak voor dat mensen iets delen om er kritiek op te uiten.

Trein- en tramtweets

„De berichten op sociale media bereiken maar een betrekkelijk kleine groep mensen direct”, aldus Van der Velden. „Maar ze zijn een aantrekkelijke bron van informatie voor journalisten.” Talkshows en kranten nemen de berichten van politiek leiders graag over, merkt ze.

Lees ook VVD’ers lijken niet op PVV’ers en de jonge man zweeft het meest
De VU in Amsterdam volgt onder meer het mediagebruik van 2.400 burgers in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen.

Als er ophef ontstaat over hun uitingen op sociale media, pakt dat voor deze twee radicaal-rechtse politici niet altijd slecht uit, zegt Claes de Vreese, hoogleraar politieke communicatie aan de Universiteit van Amsterdam. Neem de ‘treintweets’ van Thierry Baudet, die begin vorig jaar schreef dat vriendinnen van hem in de trein werden lastiggevallen door vier Marokkanen. Later werd dit verhaal ontkracht. De Vreese: „Zoiets levert wel aandacht op, en de aanhang vindt het vaak niet erg. Zeker in verkiezingstijd is het een kwestie van vechten om de voorpagina.”

„Soms creëren rechtspopulisten expres een schandaal om in het nieuws te komen”, zegt Léonie de Jonge, politicoloog aan de Rijksuniversiteit Groningen. „Daar kunnen ze vervolgens weer op reageren via sociale media, om zo continu in het nieuws te blijven.” Als voorbeeld noemt ze een tweet van Wilders, die tijdens de verkiezingscampagne van 2017 in het nieuws kwam omdat hij anti-islamteksten op Rotterdamse trams wilde zetten.

Waarschuwingslabel

Baudet werd maandagavond de eerste Nederlandse politicus die een waarschuwingslabel bij een van zijn tweets kreeg. De tweet, waarin hij stelde dat vaccins heftige bijwerkingen zouden hebben en dat het langetermijn-effect op het immuunsysteem ‘volstrekt onbekend’ zou zijn, werd door Twitter misleidend genoemd.

Of ze nu ophef of verwarring zaaien, onlinecampagnes van Wilders en Baudet hebben nog een andere functie, zegt De Vreese. „Aanhangers van FVD en de PVV zijn minder snel geneigd om te gaan stemmen. Via sociale media proberen die partijen hun eigen netwerk dus naar de stembus te krijgen, ook al winnen ze er misschien geen nieuwe kiezers mee.”

Met medewerking van Menno van den Bos.
Een versie van dit artikel verscheen ook in NRC Handelsblad van 11 maart 2021.

Mail de redactie

Ziet u een taalfout of een feitelijke onjuistheid?

U kunt ons met dit formulier daarover informeren, dat stellen wij zeer op prijs. Berichten over andere zaken dan taalfouten of feitelijke onjuistheden worden niet gelezen.

Maximaal 120 woorden a.u.b.
Vul je naam in