KENNIS VALORISEREN: HOE WERKT DAT VOOR MIJ? TECHNOLOGY TRANSFER OFFICE VU & VUMC HELPT JE OP WEG Heeft jouw onderzoek of kennis potentiĂŤle economische of maatschappelijke waarde? Wil je een samenwerking met een bedrijf aangaan? Dan kan het Technology Transfer Office van de VU en het VUmc (TTO) je adviseren. TTO is gespecialiseerd in valorisatie: kennis geschikt of beschikbaar maken om deze economisch of maatschappelijk te gebruiken, en te vertalen in concurrerende producten of diensten. In deze brochure lees je wat TTO voor jou en je onderzoek kan betekenen.
TECHNOLOGY TRANSFER OFFICE VU & VUMC
‘Valorisatie is het proces van waardecreatie uit kennis, door kennis geschikt en/of beschikbaar te maken voor economische en/of maatschappelijke benutting en te vertalen in concurrerende producten, diensten, processen en nieuwe bedrijvigheid.’ Innovatieplatform, 2009
VALORISATIE ALS ONDERDEEL VAN DE WETENSCHAP Valorisatie is kerntaak van universiteiten en universitaire medische centra Valorisatie wordt steeds meer beschouwd als een integraal onderdeel van de wetenschap, in plaats van als ‘iets erbij’. De huidige maatschappij eist steeds meer concrete maatschappelijke opbrengst (societal benefit) uit haar investeringen in wetenschap. Onderzoeksgelden worden steeds meer toegekend op basis van maatschappelijke relevantie en valorisatiepotentieel – niet meer alleen op basis van wetenschappelijke excellentie. Samen met onderwijs, onderzoek en zorg is valorisatie inmiddels een van de kerntaken van de universiteiten en universitaire medische centra. Ook VU en VUmc onderstrepen het belang van valorisatie. Daarom hebben zij in 2006 TTO opgericht. Een team van juridische experts, patentexperts, business developers en financieel deskundigen die zich goed kunnen verplaatsen in de verschillende wetenschappelijke disciplines. Sinds 2006 heeft TTO veel wetenschappers begeleid bij het valoriseren van hun kennis. Bijvoorbeeld door een uitvinding te octrooieren en in licentie te geven aan een bedrijf, door
samen met een bedrijf een onderzoeksproject uit te voeren, door strategisch samen te werken met een multinational of door de oprichting van een spin-off bedrijf te begeleiden. Op al deze manieren vindt kennis zijn weg naar de maatschappij. TTO heeft in dit valorisatieproces een begeleidende en faciliterende rol, waarbij het de belangen behartigt van zowel de wetenschappers als VU en VUmc.
WAAROM ZOU JE ALS WETENSCHAPPER VOOR VALORISATIE KIEZEN? Valorisatie dient je wetenschappelijke carrière • Een overtuigend track record op het gebied van valorisatie vergroot je vermogen om onderzoeksmiddelen te verwerven. Subsidieverstrekkers delen deze visie en eisen tegenwoordig standaard een valorisatieparagraaf in je subsidieaanvraag. • Door samenwerking te zoeken met bedrijven en instellingen kan financiering worden binnengehaald voor je onderzoek. • Valorisatie kan ook in financieel opzicht aantrekkelijk zijn. Een uitvinder heeft recht op een derde van de netto-
DAVIDE IANNUZZI, professor in experimentele natuurkunde aan de VU,
richtte in 2011 in samenwerking met TTO het bedrijf Optics11 op. ‘Met dit bedrijf worden optomechanische sensoren in miniatuurformaat ontwikkeld. TTO heeft mij uitstekend ondersteund bij het beschermen van de uitvinding en bij het analyseren van de business case. Zij hebben mij aangemoedigd om een onderneming op te zetten. Bovendien hebben ze mij geïntroduceerd bij Hans Brouwer, een ervaren ondernemer. Hij is medeoprichter en CEO van Optics11.’ ‘Het starten van ons bedrijf is een win-winsituatie. Mijn academische team produceert resultaten die Optics 11 snel kan overnemen – en vice versa. Maar het belangrijkste van dit avontuur is dat ik veel plezier heb. Nieuw als ik ben in de wereld van ondernemerschap, heb ik veel geleerd dat zó anders is dan ik gewend ben in mijn academische onderzoeksactiviteiten.’
opbrengsten uit de valorisatie van de uitvinding. • En bovenal is valoriseren inspirerend en uitdagend. Het geeft een extra dimensie
aan je onderzoek en kan een persoonlijke en professionele verrijking van werk opleveren.
WAT KAN TTO VOOR JOU BETEKENEN? Valoriseren doet de wetenschapper, TTO helpt daarbij Doordat TTO brede expertise heeft op het gebied van valorisatie én kennis van de markt, kan het team je goed ondersteunen bij jouw valorisatie initiatieven. We starten met een grondige intake. Samen bekijken we op welke manier je kennis of vinding het beste benut kan worden: samenwerking, verkoop, licentie of spin-off? Bij het valoriseren van de kennis hebben we een ondersteunende en faciliterende rol; het initiatief en de uitvoering liggen bij jou. Bijkomend voordeel: door de ondersteuning van TTO doe je als wetenschapper zelf ook valorisatie-expertise op.
Tip | Betrek TTO in een zo vroeg
mogelijk stadium bij de valorisatie van je kennis. Daarmee zorg je voor een zo efficiënt mogelijk valorisatieproces. Hieronder lees je in vogelvlucht waarvoor je bij TTO terecht kunt. • We bieden ondersteuning bij het opbouwen van jouw extern relatienetwerk. TTO geeft informatie en opleidingen over hoe je kan bepalen met welke bedrijven, kennisinstellingen of maatschappelijke instellingen je zou kunnen samenwerken en hoe je contact kan leggen met deze partijen. TTO assisteert bij het onderhandelen, het vastleggen van afspraken en het sluiten van een contract.
• Start je valorisatieproces met een innovatie, zoals een uitvinding, nieuwe software of een slimme vragenlijst? Samen met jou houden we de ideeën tegen het licht. Zijn ze echt nieuw en kansrijk en zijn ze rijp genoeg voor de markt? We helpen bij het zoeken van een partij die je idee wil overnemen of licenseren om er een nieuw product of nieuwe dienst mee te ontwikkelen.
Tip | Meer informatie over
proof of concept-financiering en preseed-leningen vind je op tto. vu.nl onder financiering. • Wil je een bedrijf opzetten, dan kan TTO je daarbij ondersteunen. We beoordelen de haalbaarheid van het bedrijfsconcept. Is er echt business potentieel? Staan risico en opbrengst in een gezonde verhouding? Hoe zit het met concurrentie? We helpen bij het zoeken naar een CEO en introduceren je bij investeerders. We wijzen je op geschikte innovatiesubsidies en op andere financieringsmogelijkheden, zoals het pre-seed fonds. • Heeft je idee of uitvinding juridische bescherming nodig? TTO kan je hierbij ondersteunen door een octrooi aan te vragen, of een auteursrecht te claimen. Tijdige bescherming is essentieel om het idee eventueel verder te exploiteren. Ook voor juridische ondersteuning bij onderzoekscontracten, licentieovereenkomsten, geheimhoudingsovereenkomsten, material transfer agreements et cetera kun je bij ons terecht. Hierbij geldt ‘hoe
eerder hoe beter’. • Heb je te maken met onderhandelingen met private partijen of consortia, dan kan TTO je bij die onderhandelingen ondersteunen. TTO richt zich daarbij vooral op de commerciële voorwaarden, intellectueel eigendom en juridische details. TTO bemoeit zich niet met de aard en inhoud van het project.
• TTO beschikt over een tweetal eigen financieringsinstrumenten. Enerzijds beschikt TTO over een proof of concept fonds dat technische haalbaarheidstudies kan financieren. Anderzijds is er het pre-seed fonds dat (toekomstige) ondernemers de gelegenheid geeft om een onderneming op te richten.
ARJEN BRUSSAARD is wetenschappelijk
directeur van Neuroscience Campus Amsterdam (NCA). ‘ NCA is een netwerkorganisatie waarin zo’n zeshonderd neurowetenschappers van de VU en het VUmc samenwerken. Mede op initiatief van TTO hebben wij een Industry Alliance Office opgezet, om gericht de samenwerking te zoeken met de industrie. Mijn rol is die van Chief Scientific Officer: als een potentiële samenwerkingspartner een inhoudelijke vraag heeft, kom ik in actie. Komt het tot onderhandelingen, patenten en contracten, dan profiteren we van de zakelijke ervaring van TTO. Kennisvalorisatie is niet alleen belangrijk voor een gezond bedrijfsmodel, het is ook inspirerend om met zakelijke partners samen te werken.’
VOORBEELDEN VAN VALORISATIE Waardecreatie in de praktijk Hieronder vind je een aantal voorbeelden van wat valorisatie in de praktijk inhoudt. Daarbij maken we onderscheid in twee soorten valorisatie. Ten eerste valorisatie door (onderzoeks)samenwerkingen aan te gaan. Ten tweede valorisatie door kennis te exploiteren (via ofwel een licentie of verkoop aan een marktpartij, ofwel het oprichten van een spin-off). Bij valorisatie in de praktijk kun je denken aan: • s amenwerkingsverbanden met bedrijven en overheid, zoals Neuroscience Campus Amsterdam die heel gericht de samenwerking opzoekt met de industrie; • licenties op bijvoorbeeld vragenlijsten of een test, zoals het online reputation management-systeem van Olery voor hotels (zie kader). Maar er worden ook licenties verstrekt voor producten die gebaseerd zijn op intellectueel eigendom of knowhow. Denk aan octrooien en auteursrechten; • h et oprichten van een eigen bedrijf op basis van kennis van VU en VUmc, zoals Kieskompas, Optics 11, DC Prime; • contract research: een vorm van samenwerking met het bedrijfsleven waarbij onderzoeksfaciliteiten ter beschikking worden gesteld. Dit gebeurt bijvoorbeeld voor een clinical trial (onderzoek op patiënten) voor een farmaceutisch bedrijf; • v erzamelingen van onderzoeksmateriaal die interessant kunnen zijn voor bedrijven, zoals de
biobank (het tweelingregister bijvoorbeeld), databank, bibliotheken, cellijnen, patiëntcohorten en historische collecties; • c ontractonderwijs: specifieke onderwijsprogramma’s voor bedrijven en overheden op commerciële basis. Bijvoorbeeld de VU Law Academy, die juridisch postacademisch onderwijs aan juridische professionals verzorgt; • c ontract manufacturing, bijvoorbeeld het Piezo Valve van professor Maurice Janssen. Dit instrument is ontwikkeld voor onderzoek op LaserLaB van de VU, en later ook gecommercialiseerd.
IS VALORISATIE VOOR JOU RELEVANT? Geschikt voor bèta en medisch én alfa en gamma Vaak wordt gezegd dat valorisatie alleen ‘voor bèta en medisch’ is. Maar elk wetenschapsgebied kan op deze manier zijn toepassing krijgen in de samenleving. Onderzoek in de exacte hoek leidt weliswaar vaker tot tastbare innovatieve producten of vernieuwde technologische processen, maar de alfa- en gammawetenschappen kunnen een rol spelen bij niet-technologische aspecten van innovatie – die vaak doorslaggevend zijn om de invoering van nieuwe producten of diensten te laten slagen. De alfa- en gammawetenschappen hebben verder een belangrijke rol bij het zoeken naar oplossingen voor maatschappelijke problemen, en valoriseren hun kennis door samen te werken met bedrijven en maatschappelijke instanties.
IVAR VERMEULEN is universitair docent aan de Faculteit der Sociale
Wetenschappen, afdeling Communicatiewetenschap. Als communicatiewetenschapper heeft hij meegewerkt aan diverse online reputatiemanagementsystemen, o.a. voor Olery, een bedrijf dat online reputatiemanagementsystemen ontwikkelt voor de vrijetijd- en horecasector. Vermeulen laat zich zakelijk ondersteunen door TTO. ‘Het Technology Transfer Office zorgt voor boter bij de vis. TTO weet wat kennis waard is en hoe je het aan de man moet brengen. Ook het formele traject is belangrijk bij een zakelijke overeenkomst, zoals het opstellen van contracten. TTO is hierin deskundig en controleert en begeleidt dit formele proces’. Ook Olery heeft de samenwerking met de VU veel gebracht. Samen met Vermeulen heeft het de Guest Experience Index ontwikkeld, en een sentimentanalyse in vier talen. Dit heeft Olery een beduidend concurrentievoordeel opgeleverd. Peter Boermans, medeoprichter en CPO bij Olery: ‘Het heeft enorm geholpen dat de VU in ons geloofde en ons geholpen heeft.’
DE SUBSIDIEDESK VU & VUMC Advies bij externe publieke financiering TTO VU & VUmc werkt nauw samen met de Subsidiedesk VU & VUmc. Heb je als onderzoeker behoefte aan ondersteuning en advies bij het verkrijgen van externe publieke financiering? De Subsidiedesk VU/VUmc geeft advies over de vele nationale en internationale subsidieregelingen en fondsen. Je krijgt ondersteuning en begeleiding gedurende het gehele aanvraagproces en verbetert zo je kansen op een succesvolle subsidieaanvraag. De subsidiedesk is te bereiken via +31 (0)20 444 99 23 of subsidiedesk@vu.nl.
METEEN AAN DE SLAG OP TTO.VU.NL Op www.tto.vu.nl vind je enkele standaarddocumenten om je in sommige situaties alvast op weg te helpen. Bijvoorbeeld een standaard businessplan en een geheimhoudingsverklaring voor wie met een externe partij over een idee in gesprek gaat. Ook staat op de website de regeling Kennis, Intellectuele Eigendom & Participatie van VU & VUmc, met daarin de formele ‘spelregels’ rondom valorisatie.
CONTACT Heb je een vraag of zoek je advies of ondersteuning? Uitgebreide informatie vind je op de website van TTO www.tto. vu.nl. Bellen of mailen kan ook:
POSTADRES Technology Transfer Office VU & VUmc De Boelelaan 1085 1081 HV Amsterdam
TECHNOLOGY TRANSFER OFFICE VU & VUMC T +31 (0)20 598 99 05 E info@tto.vu.nl W www.tto.vu.nl
BEZOEKADRES Vrije Universiteit Technology Transfer Office VU & VUmc W&N-gebouw, kamer F-554 De Boelelaan 1085 1081 HV Amsterdam
Deze flyer is mede mogelijk gemaakt door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling.